کتاب«خاندان حکومتی منجم باشی گیلانی» ارائه از سوی داود امینی جهت انتشار

کتاب: «خاندان حکومتی منجم باشی گیلانی»

(معرفی مجموعه اسناد و فهرستگان اسنادی) 

داود امینی

وجود مدیریتی پویا و متحرک در آرشیوملی، برای دست یافتن به چشم اندازها و استراتژی های سازمانی، مستلزم بهره‌گیری از همة طرق و شیوه‌های ممکن برای پاسخگویی به نیازهای علمی – تحقیقاتی پژوهشگران در جامعه می‌باشد. بنابر وظایف خدمات اطلاع رسانی آرشیو ملی کشور، هزاران نفر از اهل علم و قلم و پژوهش و تحقیق، انتظاربهترین شیوه ‌ها را در جهت تسهیل دریافت اطلاعات اسنادی، در حداقل زمان ممکن، دارند. قطعا، اهتمام به چنین امر مهمی، بدون برنامه‌ریزی و تعیین خط مشی معینی میسر نخواهد گشت. تنظیم و انتشار فهرستگان اسنادی، یکی از ضروری‌ترین کارهایی است که می‌تواند پاسخ گوی نیازهای محققین و پژوهشگران، در آرشیو ملی و دیگر مراکز آرشیوی و علمی – فرهنگی و همچنین دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی در اقصی نقاط کشور باشد.

از طرفی مجموعه اسناد خریداری شده سید اشرف الدین محسن پور، که شامل بزرگ ترین مجموعه اسناد خاندانی حکومتی خریداری ایران در آرشیو ملی بود، طی سه سال از سوی نگارنده تنظیم و توصیف شد. درک نیاز به معرفی و نشر فهرستگان اسنادی مجموعه های اسنادی خریداری، اهدایی و دولتی از سوی آرشیو ملی، نگارنده را به تنظیم و ارائه این کتاب به عنوان آغازگر و ارائه الگویی مناسب به مراکز اسنادی کشور ترغیب ساخت. 

سابقه این طرح در فهرستنویسی کتب و نسخ خطی و اهمیت ایجاد«راهنمای توصیفی اسناد» وجود دارد. نقش پایگاه جامع اطلاعاتی نسخ خطی در تدوین تاریخ علم ایران و اسلام، برکسی پوشیده نیست. سازمان متبوع نیز علاوه بر نشر فهارس کتب خطی  در گذشته، هم اکنون نیز در حال انتشار فهرست کتب خطی است. در مورد بازنویسی فهرستهای نسخه‌های خطی باید گفت، کتاب شناسان، نسخه شناسان و دانشمندان علوم اسلامی، برای فهرست کردن و آسان کردن دسترسی به گنجینه‌های نسخ خطی نهفته در کتابخانه‌ها، تلاش فراوانی صورت داده‌اند. پیشگامانی که سالهای بسیاری ازعمر خود را در کتابخانه‌ها وقف «معرفی و فهرست‌نویسی کتابها» کرده، حاصل عمر خویش را در قالب فهرستهای نسخه‌های خطی و کتابشناسی‌های مختلف، در دسترس سایر دانشمندان قرار داده‌اند. با این وصف برای سازمان، اهمیت معرفی و انتشار فهارس اسنادی روشن است.

آرشیو ملی، متولی اسناد و مسئول ارائه شیوه معرفی و نشر فهرستگان اسنادی به مراکز اسنادی کشور است. مراکز اسنادی کشور که پیش از ما به انتشار فهارس اسنادی خود پرداخته اند، ازکدامین شیوة فهرستنگاری اسنادی تبعیت می ‌کنند؟

بی‌شک، نخستین اقدام برای تحقق چنین امری، شناسایی، معرفی و ایجاد فهارس توصیفی اسناد و انتشار آن از سوی آرشیو ملی کشور است. این کتاب برای نخستین بار برای حل این موضوع آماده نشر گردیده است.