چکیده مقاله و سخنرانی داود امینی در همایش « زنان مبارز مسلمان، در نهضت امام خمینی(ره) در دانشگاه تهران

حضور زنان مبارز مسلمان، در عرصه های سیاسی و اجتماعی، از نگاه فداییان اسلام

چکیده مقاله

    اگر بخواهیم به بازنگری هویت زن ایرانی مسلمان در تاریخ معاصر کشورمان بپردازیم، نخستین جرقه های حضور زنان در عرصه های  عمومی جامعه، در تاریخ معاصر را می توانیم در جنبش تنباکو و نهضت مشروطیت، جستجو کنیم. از این پس بود که زنان مسلمان ایرانی در کشور، شاهد تحولاتی در حیات سیاسی – اجتماعی خود بوده اند و حتی بر برخی از این تحولات نیز، تأثیر گذار شده اند. در دوره پهلوی اول، از آنجا که رضا شاه از همان اوایل قدرت گیریش، نظر مثبتی به مظاهر اسلامی و به ویژه حجاب زنان نداشت؛ لذا اقداماتی را برای از میان بردن حجاب و پوشش زنان انجام داد. زنان مسلمان کشور در این زمان با مقاومتشان در برابر کشف حجاب، از جایگاه دینداری و عفت و پاکدامنی خود به خوبی دفاع کردند.

    در دوره محمد رضا شاه نیز، مهمترین اقدام آسیب رسان به رفاه و امنیت اجتماعی زنان، کشف حجاب اجباری آنان بود. او ضمن ادامه راه پدرش، تلاش داشت تا با اعطای حق سیاسی به زنان، از آنان تنها بهره برداری سیاسی کند. در واقع، آن رژیم تنها به زنانی اجازه  حضور در مجلس می داد که با سیاست های حاکم رژیم و اجرای برنامه های فرهنگی غرب و به ویژه آمریکا، انطباق کامل داشتند. یکی از مهمترین دلایل مخالفت حضرت امام خمینی(ره) با برنامه های فرهنگی غربی و آمریکایی آن رژیم، همین مسئله بود.

    با فراگیر شدن مبارزات مردم مسلمان کشورمان بر علیه رژیم پهلوی، زنان مسلمان مبارز هم وارد جریان مبارزه با حکومت شدند. عمده آنان، با پیروی از رهبری امام خمینی(ره)، پس از قیام 15 خرداد 42، وارد مبارزات گردیدند و بسیاری از آن زنان مبارز بعد از دستگیری، در زندان کمیته مشترک ضد خرابکاری که مبارزان مسلمان شکنجه و تخلیه اطلاعات می شدند، زیر شدید ترین شکنجه ها قرار گرفتند و برخی نیز به شهادت رسیدند.

 از طرفی، حرکت انقلابی فداییان اسلام در تاریخ معاصر کشورمان که در حقیقت از هویت اسلامی آنان نشأت می گرفت، در مبارزه با تمام اشکال بی دینی، خلاصه می شد. بنیان گذار جمعیت اصول گرا و مبارز فداییان اسلام، این تشکل را با هدف برپایی یک نظام اجتماعی مبتنی بر اسلام و با طرح و تنظیم برنامه ای روشن، دیدگاه، گفتمان و لحن فرهنگی خاصی  برای جنبش اجتماعی و فرهنگی در ایران، پایه گذری کرد. در اندیشه های دینی این جمعیت، مسئله زنان و حجاب اسلامی آنان، از جایگاه ویژه ای برخوردار بود. سید مجتبی نواب صفوی، در اعلامیه ها و سخنرانی ها و نیز در کتاب جامعه و حکومت اسلامی که در واقع مانیفست آن جمعیت سیاسی به شمار می آید، به تبیین و تشریح دید گاه هایشان در خصوص زنان مسلمان و نقش و جایگاه آنان در جامعه اسلامی و اهمیت حفظ عفت و حجاب و نیز شأنیت زنان مسلمان در جامعه اسلامی، پرداخته است. در این نوشتار، بنا داریم با توجه به اهمیت نقش زنان درجامعه و دیگاه اسلام به این مسئله و نیز، نگاه اسلامی و انقلابی جمعیت فداییان اسلام به آن، به موضوع زنان و چگونگی حضور آنان در صحنه های سیاسی و اجتماعی کشور و نقش آفرینی آنان در مبارزات زنان مسلمان کشورمان، از دیدگاه فداییان اسلام و با تکیه بر آثار و اسناد به جای مانده آنها، بپردازیم.

کلید واژه ها: زنان، مبارزات، انقلاب اسلامی، فداییان اسلام، رضا شاه، محمد رضا شاه، پهلوی، حضرت امام خمینی(ره)